yüksek askerî şûra ne demek?

Yüksek Askerî Şûra (YAŞ), Türkiye'nin başkentinde yalnız barış zamanında görev yapmak üzere oluşturulan kurul.

Yüksek Askerî Şûra, yılda en az bir kez toplanır. Cumhurbaşkanı gerektiğinde şûrayı toplayabilir ve şûraya başkanlık eder. cumhurbaşkanı yardımcısının başkanlığında, Adalet, İçişleri, Dışişleri, Hazine ve Maliye, Millî Eğitim, Millî Savunma bakanları, Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanlarından kurulur. Gündemin özelliğine göre Şûra toplantılarına ilgili bakan ve kişiler çağrılıp görüşleri alınabilir.

Yüksek Askerî Şûranın gündemi; Cumhurbaşkanı tarafından belirlenir ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı ile Genelkurmay Başkanının önerileri dikkate alınarak Cumhurbaşkanınca düzenlenir. Şûranın sekreterya hizmetleri Cumhurbaşkanınca belirlenecek merci tarafından yürütür.

Tarihçe

2016 yılında yapılan köklü değişikliklerden önce Yüksek Askerî Şûra, Başbakan'ın başkanlığında Genelkurmay Başkanı, Millî Savunma Bakanı, Kara Kuvvetleri Komutanı, Deniz Kuvvetleri Komutanı, Hava Kuvvetleri Komutanı, Jandarma Genel Komutanı, orgeneral ve oramiral kadrosu olan görevlerdeki kişilerin (1. Ordu Komutanı, Genelkurmay II. Başkanı, Donanma Komutanı gibi) ve Yüksek Askerî Şûra üyelerinin katılımıyla Genelkurmay karargâhında bulunan Çakmak Salonu'nda yapılıyordu. Toplantılar üç gün sürüyor ve şûranın genel sekreterliğini Genelkurmay II. Başkanı yürütüyordu. Masanın başında Başbakan ve Genelkurmay Başkanı yan yana oturuyordu. 2011 yılındaki ağustos şûrasında ise Başbakan Recep Tayyip Erdoğan masanın başında tek başına otururken sağ tarafında Genelkurmay Başkan Vekili ve Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Necdet Özel, solunda Millî Savunma Bakanı İsmet Yılmaz yer aldı.

15 Temmuz Darbe Girişimi'nden sonra şûranın yapısı önemli ölçüde değiştirildi. Başbakan'ın başkanlığında Genelkurmay Başkanı, Başbakan Yardımcıları, Adalet Bakanı, Dışişleri Bakanı, İçişleri Bakanı ve Millî Savunma Bakanı ile Kuvvet Komutanlarının katılımıyla Başbakan'ın konutu olan Çankaya Köşkü'nde yapılmaya başlandı. Toplantı 1 günde tamamlanmaya başlandı ve şûranın genel sekreterliğini Millî Savunma Bakanı üstlendi.¹ 2018'de ise şu anda uygulanan sisteme geçildi.

Görevler

Yüksek Askeri Şuranın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine göre Yüksek Askeri Şûranın görevleri şunlardır:²

Genelkurmay Başkanlığınca hazırlanan askeri stratejik anafikrin (Konseptin) tespiti ve gerektiğinde yeniden gözden geçirilmesi hususlarında görüş bildirmek;
Silahlı Kuvvetlerin anaprogram ve hedefleri ile ilgili konularda görüş bildirmek;
Silahlı Kuvvetlerle ilgili olup önemli görülen mevzuat taslaklarını inceleyip görüş bildirmek;
Cumhurbaşkanının lüzum gördüğü hallerde Silahlı Kuvvetlerle ilgili diğer konular hakkında görüş bildirmek;
Mevzuatla verilen görevleri yapmak,

Yapısı

Kararların gizliliği

Yüksek Askeri Şûra toplantıları gizli olarak yapılır. Görüşmelerin ve alınan kararların açıklanması veya yayınlanması yasaktır. Ancak açıklanmasına Yüksek Askeri Şûranın karariyle müsaade edilen konular Milli Savunma Bakanlığı tarafından yayınlanır.³

Kıdemsizlerin toplantıya katılamaması

Yüksek Askeri Şûra üyeleri; kendileri, kendilerinden kıdemli veya eşiti olan general ve amirallerin yükselme veya emeklilikleri ile ilgili konularda toplantılara katılamazlar.⁴

Toplantı çokluğu ve oylama

Yüksek Askeri Şûra, bütün üyelerin katılması ile toplanır. Ancak özrü olanlar toplantıya katılamayacaklarını (toplantı gününden önce) Şûra sekretaryasına bildirirler.
Kararlar toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğu ile alınır. Oylarda eşitlik halinde Başkanın katıldığı tarafın oyları geçerli sayılır. Oylama işlemi aksine bir karar alınmadıkça açık olarak yapılır.
Toplantıya katılamayan üyeler, gündemdeki konular hakkında, görüşlerini yazılı olarak bildirebilirler.
Yüksek Askeri Şûra kararları Cumhurbaşkanının onayı ile tekemmül eder.⁵

Diğer hususlar

Yüksek Askerî Şûranın terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma hariç her türlü ilişik kesme kararlarına karşı yargı yolu açıktır.⁶

Yüksek Askeri Şûra 2014 yılına kadar TSK'da disiplinsizlik yapanları veya irtica gibi nedenlerden dolayı haklarında işlem yapılan Subay, Astsubay ve Uzman Erbaşlardan, 92. madde kapsamında ihraç için kurula sevk edilenlerin de ayırma kararlarını uygular. Ancak 2013 yılında çıkarılan yeni 6413 sayılı TSK Disiplin Kanunu doğrultusunda, 2014 yılında YAŞ kararlarını ilgilendiren yedi yönetmelikte düzenleme yapıldı. Yapılan düzenleme ile irtica ve ahlaki durum nedeniyle ayırma konularını düzenleyen maddeler yasadan çıkarıldı. Bu kapsamda; günümüzde TSK'da disiplinsizlik suçunu işleyen rütbeli personel hakkında işlemlerin yapılabilmesi için kuvvet komutanlıkları bünyesinde disiplin kurullarının oluşturulması amacıyla TSK Yüksek Disiplin Kurulları Yönetmeliği yayımlanmıştır.⁷ General ve amirallerin disiplinsizlikleri ile ilgili cezaların verilmesi ise oluşturulan Genelkurmay Başkanlığı Yüksek Disiplin Kuruluna verildi.⁸ Subay, Astsubay, Uzman Jandarma, Uzman Erbaşlar ile sözleşmeli Erbaş ve Erler hakkında uygulanacak silahlı kuvvetlerden ayırma cezası ile ilgili hususlar 6413 sayılı TSK Disiplin Kanunu'nun 13. maddesinde belirtilmiştir.⁹ Ancak bu değişiklik medya tarafından haber yapılmasına rağmen, 2014 yılı itibarıyla hala YAŞ toplanıyor konulu yapılan haberlerin neredeyse tamamında disiplinsizlik nedeniyle (hatta kaldırıldığı halde ahlaki durum da eklenerek) ayrılacak personel hakkında kurulun görüşme yapılacağı belirtilmektedir.¹⁰

Üyeler

Üye	Görevi
	Fuat Oktay
	Bekir Bozdağ
	Mevlüt Çavuşoğlu
	Süleyman Soylu
	Nureddin Nebati
	Mahmut Özer
	Hulusi Akar
	Orgeneral Yaşar Güler
	Orgeneral Musa Avsever
	Orgeneral Atilla Gülan
	Oramiral Ercüment Tatlıoğlu